Niecodzienna wystawa prac studentów ASP

W minionym tygodniu w Zakładzie Karnym nr 1 we Wrocławiu odbyła się wystawa prac studentek i studentów Architektury Wnętrz, Wzornictwa i Scenografii Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu.
Wystawa prac stanowiła podsumowanie projektu edukacyjno-artystycznego realizowanego w latach 2024-2025. Projekt został zainicjowany przez dr Agnieszkę Kłos, wykładowczynię ASP we Wrocławiu, autorkę akcji „Książka za kraty”, zapoczątkowanej w 2004 roku. Celem akcji jest dostarczanie książek i multimedialnych materiałów edukacyjnych do zakładów karnych w Polsce. W ostatnich latach przedsięwzięcie zostało rozwinięte o współpracę z Zakładem Karnym nr 1 we Wrocławiu, gdzie w 2024 roku studenci ASP odbyli wizyty artystyczne.
W ramach tego projektu uczestnicy kierunków Architektura Wnętrz, Wzornictwo oraz Scenografia opracowali koncepcje siedzisk, które mogłyby znaleźć zastosowanie w przestrzeniach zakładu karnego. Projekty te uwzględniają specyfikę warunków panujących w takich miejscach, w tym wymagania dotyczące ergonomii, funkcjonalności oraz bezpieczeństwa. Prace te są przykładem zastosowania wiedzy artystycznej i projektowej w rozwiązywaniu problemów społecznych.
Rozumienie pojęcia „na wymiar”
Tytuł wystawy, „Meble na wymiar”, odwołuje się do kilku warstw znaczeniowych tego pojęcia. W kontekście projektowania mebli i siedzisk na wymiar oznacza dostosowanie ich do specyficznych potrzeb i warunków, takich jak ograniczona przestrzeń cel w zakładzie karnym. Projekty studentów uwzględniają nie tylko praktyczne aspekty, ale również kontekst emocjonalny i społeczny miejsc, w których będą używane.
W kontekście małych cel meble na wymiar stają się symbolem personalizacji w miejscu, gdzie indywidualność często ustępuje standaryzacji. Jak zmienić przestrzeń o określonych granicach, by stawała się bardziej ludzka, przyjazna i sprzyjała refleksji? To pytanie, na które studenci odpowiedzieli, proponując funkcjonalne i estetyczne rozwiązania, które mogą zmienić codzienność osadzonych.
Jednocześnie projekt podkreśla kontrast pomiędzy różnorodnością proponowanych siedzisk a monotonią przestrzeni zakładów karnych, gdzie wszystkie prycze i stołki są takie same. To zestawienie prowokuje do refleksji nad tym, jak przestrzeń może wpływać na poczucie godności oraz tożsamość indywidualną.
Pojęcie „wymiaru” odnosi się również do szerszego kontekstu filozoficznego i społecznego. Wymiar kary i sprawiedliwości staje się tu punktem wyjścia do rozważań nad rolą przestrzeni w procesie resocjalizacji. Wymiar czasu, lat spędzonych za kratami, oraz wymiar architektury — jako granic fizycznych i metaforycznych — wchodzą w dialog z projektami studentów. Ich prace stanowią próbę przekroczenia tych granic poprzez twórczą interwencję.
Z Panią Agnieszką współpracujemy od wielu lat. Dzięki akcji "Książka za kraty" w dużej mierze odświeżyliśmy nasz księgozbiór. Spotkania z jej studentami pozwoliły przybliżyć im specyfikę funkcjonowania w warunkach izolacji.
Tekst: dr Agnieszka Kłos, ppor. Paweł Cyrulik
Zdjęcia: ppor. Paweł Cyrulik