Maciej Kasperski, Warstwy

Prezentacja ostatniego projektu artystycznego przedwcześnie zmarłego wybitnego wrocławskiego ceramika Macieja Kasperskiego (1969–2020). Zwiedzający zobaczą ceramiczne rzeźby wykonane techniką formowania „z wałka” oraz obiekty z plastiku powstałe przy użyciu nowoczesnej metody druku 3D. Po raz pierwszy pokazane zostanie ostatnie dzieło Kasperskiego – wielkoformatowa rzeźba, rozpoczęta za życia, a dokończona po jego śmierci dzięki staraniom żony Agnieszki Posyłek-Kasperskiej.

Punktem wyjścia do artystycznych poszukiwań w projekcie „Warstwy” była dla Macieja Kasperskiego wywodząca się z prehistorii technika ceramiczna formowania „z wałka”, która polega na budowaniu formy z drobnych nitek gliny rozwałkowanej dłońmi. Artysta w tej technice zrealizował wiele prac, w rozmaitych wariantach – od kameralnych kul, stożków, walców, przez geometrycznie układane martwe natury, po duże rzeźby.

Równoczesna fascynacja Kasperskiego możliwościami nowych technologii doprowadziła do konfrontacji metody formowania „z wałka” z nowoczesnym kształtowaniem form przestrzennych w procesie druku 3D. W efekcie zaprogramowana maszyna wykonuje obiekt według projektu artysty, czyniąc to poprzez wielogodzinne „wypluwanie” termoplastycznego materiału, który układa się warstwa po warstwie, pnąc się ku górze.

Jak notował artysta: „Glina to niezwykły materiał wykorzystywany przez ludzi od tysiącleci, związana jest z rozmaitością i zmiennością kształtów. Plastik jest tworzywem naszych czasów, jest w równym stopniu uwielbiany, jak i znienawidzony. I właśnie te skrajne emocje tym bardziej przyciągają moją uwagę. Połączenie tych dwóch materiałów daje mi szansę na zrealizowanie interesujących rzeźb związanych z duchem naszej epoki”.

Maciej Kasperski w technice druku 3D stworzył liczne mniejsze modele oraz jedną wielkoformatową rzeźbę zatytułowaną „Świadomość”, którą na wystawie nieprzypadkowo zestawiono w dialogu z formą pt. „Coils”.

„Największa ze zrealizowanych w ceramicznych wałeczkach forma »Coils« stanowi novum w świecie kształtów preferowanych przez Macieja Kasperskiego” – mówi dr Barbara Banaś, kuratorka wystawy. „Jej rozczłonkowanie, biomorficzna strukturalność, przypominająca nawarstwione gniazda pszczół czy też mięsiste skalne twory ukryte w czeluściach wilgotnych jaskiń, miała być konkretnym punktem odniesienia dla planowanych do realizacji w technologii 3D podobnych skomplikowanych kształtów. Maciej przygotował kilka takich wstępnych modeli projektowych (…). Do realizacji wybrał obiekt, który opatrzył roboczym, a może i docelowym, tytułem »Świadomość«. Jest on najbliższy kształtom zamkniętym w ceramicznej »Coils« – jednak bardziej uporządkowany, symetrycznie harmonijny”.

Rzeźba „Świadomość”, wydrukowana w częściach, podlegała dalszemu żmudnemu procesowi ręcznej obróbki. „Maciek spędził nad tym obiektem niezliczoną ilość godzin” – wspomina Agnieszka Posyłek-Kasperska, żona artysty. „Mimo, że była to męcząca fizyczna praca, mówił mi, że powinien nazywać go »świadomość«, bo w trakcie tego procesu szlifowania, takiego mozolnego, jednostajnego wpada w pewien trans, w stan medytacji, która pozwala mu dotrzeć w głąb siebie, że ma to poczucie »tu i teraz«, swoistego uwolnienia”.

Po niespodziewanej śmierci Macieja Kasperskiego ostatnie prace nad rzeźbą, związane m.in. z nadaniem kobaltowego koloru, doprowadziła do finału jego żona. Również dzięki staraniom Agnieszki Posyłek-Kasperskiej wystawa będzie prezentowana w Pawilonie Czterech Kopuł –miejscu, które dla Kasperskiego było szczególne, bowiem tu trzydzieści lat temu, kiedy budynek stanowił zaplecze Wytwórni Filmów Fabularnych, miał on swoją pierwszą pracownię ceramiczną.

„Przygotowana wystawa jest w pewnym stopniu budowaniem nieznanej nam narracji, odszukiwaniem intencji autora, któremu niedane było zamknąć dzieło i podsumować swoje działania – udzielić sobie i nam odpowiedzi na szereg nurtujących go pytań” – podsumowuje Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

Wystawie towarzyszy katalog zawierający bogatą dokumentację fotograficzną dzieł i rozbudowany biogram artystyczny Macieja Kasperskiego, z tekstami dr. hab. Piotra Oszczanowskiego, dr Barbary Banaś, kuratorki ekspozycji, oraz prof. Krzysztofa Rozpondka z Wydziału Ceramiki i Szkła Akademii Sztuk Pięknych im. E. Gepperta we Wrocławiu.

Wystawę zrealizowano dzięki wsparciu sponsorskiemu firmy Goldenmark Center.
Kuratorka: Barbara Banaś

Maciej Kasperski (1969–2020) – artysta, projektant i profesor na Wydziale Ceramiki i Szkła Akademii Sztuk Pięknych im. E. Gepperta we Wrocławiu. Absolwent tej uczelni (1996), związany z nią zawodowo od 1999 roku. Działał na pograniczu rzeźby i designu. Realizował unikatowe prace ceramiczne, obiekty i instalacje. Zajmował się również fotografią.

Wystawy Kasperskiego powstawały jako cykle prezentacji budowane zawsze wokół określonego wątku tematycznego oraz rozwiązania formalnego. Ich wspólnym mianownikiem były rozważania dotyczące przedmiotu i jego sfery użytkowej. W twórczości poszukiwał wspólnej płaszczyzny dla egzystencji przedmiotów użytkowych i obiektów artystycznych (kolekcje: „Ctrl C, Ctrl V”, „Ceramika noszona”, „Przedmioty rytualne”).

W 2000 roku realizował stypendium twórcze na Uniwersytecie w Akron (Myers School of Art) w Ohio. Był stypendystą Marszałka Województwa Dolnośląskiego (2009), Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2010) oraz Prezydenta Wrocławia (2020). Z Urzędu Miejskiego we Wrocławiu w latach 2014–2015 otrzymał stypendium naukowo-badawcze „Mozart”, a w 2019 roku stypendium twórcze na realizację cyklu „Warstwy”. Został wyróżniony w konkursach m.in. w Mino w Japonii (2008), w Höhr-Grenzhausen w Niemczech (2014), w Gualdo Tadino we Włoszech (2017).

Zmarł niespodziewanie, przedwcześnie, tuż przed indywidualną wystawą „Opór i poddanie” oraz w trakcie prac nad cyklem rzeźb „Warstwy”.