Ewa Martyniszyn, O doświadczeniu bezpośrednim i jego braku

Zapraszamy do obejrzenia obszernej wystawy fotografii Ewy Martyniszyn zatytułowanej "O doświadczeniu bezpośrednim i jego braku" i na finisaż, który odbędzie się 4.09.2025 o g. 18.00 w Muzeum Diecezjalnym w Opolu (ul. Książąt Opolskich 44).

Wystawa dostępna jest do zwiedzania w dniach 8.08-4.09.2025 po uprzednim umówieniu się z Kuratorem, tel. +48 77 456 60 15 lub poprzez wiadomość na adres: muzeum@dieczja.opole.pl

Wystawa fotografii Ewy Martyniszyn zatytułowana "O doświadczeniu bezpośrednim i jego braku" jest zaproszeniem do refleksji na temat miejsca człowieka we współczesnym świecie oraz na temat kondycji jego podstawowych relacji – do naturalnego świata roślin i zwierząt, do drugiego człowieka oraz (w konsekwencji) do relacji z samym sobą. Wystawa składa się z sześciu cykli fotografii, wykonanych w różnych technikach i formatach: "Gesty ku naturze", "Rekonekcje", "Powidoki", "Powroty I", "Symulakry", "Alfabet emocji" oraz instalacji zatytułowanej "Małe medytacje" i obiektu – "Alea iacta est/ Kości zostały rzucone".

Artystka za pomocą zniuansowanego języka fotografii – zarówno tej inscenizowanej, czyli stworzonej w akcie artystycznego działania, jak i tej dokumentalnej, stanowiącej zapis zastanej rzeczywistości – zaprasza widza do podjęcia próby ponownego zbliżenia się do natury i doświadczenia z nią empatycznej niemal jedności (pojednania). Doświadczenie to ma charakter bezpośredni i wydaje się być kluczowe w procesie poszukiwania harmonii pomiędzy człowiekiem a otaczającym go światem przyrody. Aspekt bezpośredniego doświadczenia odnajdujemy w pierwszych czterech cyklach: "Gestach ku naturze", "Rekonekcjach", "Powidokach" i "Powrotach I".

Pozostałe dwa cykle: "Symulakry" oraz "Alfabet emocji" odnoszą się do relacji człowiek – człowiek. Relacja ta nie ma jednak charakteru doświadczenia bezpośredniego, jest zaledwie symulakrum – niepełnym obrazem, pozorem, wątłym podobieństwem prawdziwego człowieka. Artystka ukazuje tym samym współczesny problem braku realnego doświadczenia drugiego człowieka, często ograniczając je do pozornego i wirtualnego poznania w Internecie. Wizualną egzemplifikacją tego aspektu jest cykl Symulakry, w którym ludzka twarz „rozpuszczona" została w pikselach cyfrowego obrazu. Katartycznym wydaje się być ostatni cykl – "Alfabet emocji" – wskazuje bowiem na potrzebę rzeczywistego, realnego (niemal zmysłowego) doświadczenia drugiego człowieka. Droga do niego wiedzie przez naukę, poznanie alfabetu, za pomocą którego drugi człowiek wyraża siebie – swoje pragnienia, potrzeby... emocje.

Kurator: ks. Wojciech Lippa

Od 2022 roku realizuję artystyczny projekt badawczo-naukowy, który nazwałam "O doświadczeniu bezpośrednim i jego braku". Pomysł wydaje się być po pandemicznym echem, kiedy to można było zauważyć zwrot i archetypiczną potrzebę obcowania człowieka z naturą. Rozwój technologiczny oddala nas od natury, zaczynamy zastępować ją jej symulacjami. Tworzymy równoległy świat zapominając o istocie człowieczeństwa. Poprzez akt inscenizacji próbuję przywrócić człowieka do jego pierwotnego miejsca – natury ("Rekonekcje"). Za pomocą mimetycznych gestów wsłuchać się w nią, poczuć do niej empatię ("Gesty ku naturze"). Może właśnie tędy wiedzie droga do ocalenia resztek natury, a przez to i nas samych? "Małe medytacje" nagrywane telefonem komórkowym podczas spacerów zachęcają do zwyczajnego, prostego kontaktu z naturą, a także do uważności, z drugiej strony stanowią ironiczne przetworzone przez urządzenia obrazy zastępujące rzeczywiste, bezpośrednie doświadczenie. Jednominutowe filmy skłaniają do stawiania pytań: czym jest obecnie natura i czy istnieje jeszcze w pierwotnym, nieprzetworzonym stanie? Druga ze ścieżek ukazuje zmieniające się w czasie relacje człowieka z fauną (Dziadek ze źrebięciem). Bezpośredni kontakt ze zwierzęciem, od którego zależał byt człowieka, jest obecnie zastępowany nierzeczywistymi, kuszącymi kolorami, sztucznymi figurami ("Powidoki"). Zestawienie to budzi poważną refleksję nad przyszłością.

"Powroty I" to akt inscenizacji, życzenie cofnięcia postępującego i degradującego zjawiska szybkiego zanikania gatunków, możliwego już jedynie na fotografii, co podkreśla obiekt "Alea iacta est/ Kości zostały rzucone" jako rozpędzony proces trudny do zatrzymania. Znakiem ostrzegawczym jest praca "Przestrzeń pusta. Uwaga! Komunikat".

Po raz pierwszy, na wystawie w Muzeum Diecezjalnym, prezentowane są wszystkie cykle (wybrane prace) wchodzące w skład projektu: "O doświadczeniu bezpośrednim i jego braku", również te, które miały już wcześniej swoje niezależne odsłony. W skład obszernej, przekrojowej ekspozycji wchodzą także: "Symulakry" i "Alfabet emocji" (fragment) ukazujące zmiany w relacjach międzyludzkich na skutek rozwoju cywilizacyjnego i wejścia w życie tzw. wysokich technologii. W pracach zatytułowanych "Symulakry" stawiam pytania: czy na pewno widząc swoje reprezentacje i publikując je w social mediach znamy się? Czy są to tylko pozory i oderwane od rzeczywistości wizerunki, które zaczynają żyć niezależnie od swojego pochodzenia?

Prace z cyklu "Alfabet emocji" są dla nas przestrogą, zachęcają do rozważnego korzystania z nowych technologii, stanowią przypomnienie, że pełny rozwój człowieka (także ten społeczny) następuje poprzez zmysły, a kontakt bezpośredni z drugim człowiekiem nie zastąpi żadne urządzenie.

Ewa Martyniszyn