Zapraszamy na relację z otwarcia wystawy Terytoria Michała Pietrzaka w Międzynarodowym Centrum Sztuk Graficznych w Krakowie, Laureata Nagrody im. prof. Witolda Skulicza Międzynarodowego Triennale Grafiki 2024.

Michał Pietrzak mapuje terytorium, geometryzując je spojrzeniem. Samo kadrowanie nie jest tak niewinne, jak mogłoby się wydawać. Defragmentując (wydzielając terytorium) determinuje ono przestrzeń i narzuca jego wizję. Odtąd widzimy tak, jak artysta, a nie widzimy, tego, co subiektywnym gestem usunął poza obręb naszego widzenia. Oczywiście medium wyostrza szczegóły, ale równocześnie marginalizuje te na obrzeżach, strącając je w niewidzialność. Artysta gestem i spojrzeniem powołuje rzeczy do widzenia, równocześnie unicestwiając inne. Dzieli i rządzi. Czy da się złagodzić, zneutralizować tę przemocową, upolitycznioną wizję terytorium?

„Terytorium” w kontekście współczesnej sztuki kojarzy się przede wszystkim z wielokrotnie adaptowaną powieścią Michela Houellebecqa La carte et le territoire (2010) . Tytułowy bohater, artysta Jed Martin odnosi w niej sukces, wystawiając wierne (sic) fotografie map Michelina. Kolejne oczywiste odniesienie to opowiadanie Jorge Luisa Borgesa O ścisłości w nauce , w którym narrator rekonstruuje bajkę o starożytnym cesarstwie kartografów, tworzących mapy tak wierne rzeczywistości, że ostatecznie czyniące odwzorowane krainy niepotrzebnymi. W obu przypadkach powraca pytanie o relację mapy i terytorium. Czy mapa jest zaledwie wtórna wobec terytorium – jako symboliczne, schematyczne czy umowne przedstawieniem fizycznej, namacalnej przestrzeni – czy może uprzednia i bardziej istotna, będąc sposobem myślenia o tej przestrzeni, modelem czy wizerunkiem, który ją zakłada, lecz się z nią nie pokrywa? W przypowieściach zakłada się milcząco, że samo terytorium jest zastanym, jakby „naturalnym”, faktem. Tymczasem stanowi zaledwie umowną namiastkę fizycznej przestrzeni, wydzieloną na mocy czyjejś decyzji; kolejny ludzki konstrukt, któremu na różne sposoby nadajemy pozory obiektywności.

Michał Pietrzak przechwytuje terytorium, wprowadzając w intencjonalnie wykadrowane fragmenty przestrzeni abstrakcyjne luki, które do terytorium nie należą, które terytorium rozszczelniają. Taki gest, bazując na terytorium, równocześnie je kwestionuje. Zwraca też uwagę na złudność postrzegania (jak i samej sztuki) – mówi o tym, że z daleka i na obrazie czy w przedstawieniu „widok jest piękny” (a wszystko zgadza się z terytorium), a z bliska, w fałdach rzeczywistości, widać inaczej i co innego.

Agnieszka Bandura / Terytoria. Próba przejęcia. O pracach Michała Pietrzaka [fragment]

Michał Pietrzak. Urodzony w Bystrzycy Kłodzkiej. Mieszka i pracuje we Wrocławiu. Doktor sztuki. Absolwent Wydziału Grafiki i Sztuki Mediów Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, Wyższego Studium Fotografii w Jeleniej Górze oraz Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej. Laureat Nagrody im. prof. Witolda Skulicza na Międzynarodowym Triennale Grafiki w Krakowie oraz Stypendium Województwa Dolnośląskiego. Wyróżniony w konkursie Nagroda Roku ZPAP Wrocław. Nagrodzony Odznaką Honorową „Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego”. Artysta, architekt, pedagog. Prezes Okręgu Dolnośląskiego Związku Polskich Artystów Fotografików oraz członek Związku Polskich Artystów Plastyków. Swoją twórczość prezentował wielokrotnie w kraju i za granicą na wystawach indywidualnych i zbiorowych oraz w licznych publikacjach. Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Stowarzyszenia Międzynarodowego Triennale Grafiki w Krakowie, Fundacji Sztuki Współczesnej In Situ w Sokołowsku, Miasta Wrocławia oraz kolekcjach prywatnych.

www.michalpietrzak.pl / www.facebook.com/michpietrzak / www.instagram.com/michpietrzak

Michał Pietrzak | Terytoria
Wystawa z cyklu Laureaci w Centrum uwagi, Laureat Nagrody im. Witolda Skulicza MTG 2024
wystawa: 07-28.11.2025 / wernisaż: 07.11.2025, godz. 18.00
Galeria Centrum. Międzynarodowe Centrum Sztuk Graficznych
Rynek Główny 29, Kraków

Kuratorka: dr Agnieszka Bandura

Organizator: Stowarzyszenie Międzynarodowe Triennale Grafiki w Krakowie

Współorganizator: Miasto Kraków

Patronat medialny: Radio Kraków

Projekt współfinansowany ze środków miasta Krakowa.

fot. Olena Matoshniuk