Ogólnopolski Przegląd Sztuki Książki. II Wrocławskie Triennale

Data

16 lis 2025 — 15 lut 2026

Miejsce

Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej
Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu

Zapraszamy na wernisaż i ogłoszenie wyników konkursu, który odbędzie się 15 listopada o godz. w Pawilonie Czterech Kopuł.

Czym może być książka? Jak różne formy przybiera? Przekonają się widzowie wystawy II Ogólnopolskiego Przeglądu Sztuki Książki prezentowanej w Pawilonie Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej we Wrocławiu. Pokazane zostaną najnowsze osiągnięcia i dorobek polskich twórców książek artystycznych. Obok tradycyjnych kodeksów, harmonijek i zwojów, będzie można zobaczyć książkę-budowlę, „rękopis” wyszyty nićmi, a nawet przestrzenny ogród zen.

Tematem przewodnim tegorocznej edycji były „Zasięgi”. Wychodząc od tezy, że współczesny człowiek jest niewolnikiem zasięgów – objawiających się dostępem do telefonii komórkowej i internetu, sukcesem mediów społecznościowych mierzonym liczbą obserwujących, nadprodukcją treści i szumem informacyjnym – organizatorzy postawili pytania: jak w tak ukształtowanej epoce znajduje się sztuka książki? Czy książka generuje zasięg lub znajduje się w czyichś zasięgach? Czy niesie treści, za którymi podążą czytelnicy? A może stanowi symbol oporu przed pochłonięciem zasięgami?

82 autorów i zespołów autorskich nadesłało na przegląd 121 prac, z których aż 62 interpretują temat przewodni i zostały zgłoszone jako konkursowe. To spośród nich jury wybrało zwycięzców nagrody przeglądu – ich nazwiska zostaną ogłoszone 15 listopada 2025 podczas wernisażu wystawy w Pawilonie Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej. Przez cały czas trwania ekspozycji zwiedzający będą mogli oddawać głosy na ich zdaniem najlepsze prace. Ogłoszenie wyników głosowania publiczności nastąpi 17 lutego 2026 na stronach internetowych i w mediach społecznościowych MNWr i ASPWr.

Wśród prezentowanych prac dominują formy tradycyjne – klasyczne kodeksy, harmonijkowe leporella czy silnie zakorzenione w tradycji piśmienniczej zwoje. Wielu twórców skupiło się na wykorzystaniu innowacyjnych, unikatowych technik i materiałów, jak ręcznie czerpany papier organiczny, smołowany i asfaltowany papier bitumiczny, cukier czy szkło. Nie zabrakło prac dekonstruujących bryłę książki, przybierających formy przestrzenne – rozkładanki, książki-budowli czy nawet ogrodu zen. Wielu autorów samą czynność zapisywania uczyniło ważniejszą niż książka – szyjąc tekst nićmi czy operując tradycyjnym lub eksperymentalnym językiem plastycznym zamiast pisma. W prezentowanych pracach często widać innowacyjne poszukiwania typograficzne – wykresy, tabele, balansowanie na granicy niezdefiniowanych znaków i skodyfikowanej typografii. Autorzy sięgają po medium fotografii, jednak w różnych celach – tworząc książki fotograficzne lub różnorako ilustrując opowieści. Liczne są dzienniki, pamiętniki, osobiste listy i notatki. Część książek nawiązuje do stylistyki wydawnictw dla dzieci, łącząc obecność żartu i elementów zachęcających do interakcji, choć nie zawsze są adresowane do najmłodszych.

Pierwsza edycja Ogólnopolskiego Przeglądu Sztuki Książki (OPSK) miała miejsce w 2022 roku. Spotkała się z dużym zainteresowaniem uczestników oraz uznaniem środowiska artystycznego – wystawa prezentowana była kolejno w Krakowie, Łodzi i Toruniu. „Energia, jaka powstała przy tej okazji, nie rozproszyła się i dała impuls do kontynuowania idei przeglądu jako cyklicznej imprezy artystycznej o charakterze konkursu odbywającego się co trzy lata” – tłumaczy Magdalena Wosik, główna kuratorka pierwszej edycji OPSK. „Nie jest to przypadek. Już w 1980 roku w perspektywicznych zamierzeniach Muzeum Narodowego we Wrocławiu znalazło się organizowanie międzynarodowego triennale sztuki książki, które stymulowałoby środowiska twórcze do nowych poszukiwań w tej dziedzinie artystycznej. Dziś ta idea urzeczywistnia się” – dodaje współkurator obecnej edycji Jakub Maciej Łubocki.

Dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu dr hab. Piotr Oszczanowski mówi: „W czasach, kiedy sztuka książki rozwija się tak dynamicznie i staje się autonomicznym obszarem eksperymentów formalnych, możliwość skonfrontowania jej osiągnięć w formie konkursu jest bardzo pożądana. Z kolei sposobność udostępnienia tych nowatorskich prac szerokim kręgom odbiorców przyczynia się do ich popularyzacji i promocji. Wszyscy ci, którzy uznali, że kreatywność i nowatorstwo sztuki książki dawno się już wyczerpały, na naszej wystawie doświadczą jakże miłego zaskoczenia. Okazuje się bowiem, że granice tej sztuki są konsekwentnie poszerzane, że wyobraźnia twórców jest doprawdy nieograniczona. Sztuka ta rodzi bowiem kreacje w obszarach jak najbardziej typowych dla poczynań współczesnych artystów. Jest jednocześnie różnorodna, zaskakująca, przewrotna, wchodząca w dialog z przeszłością, ale też wybiega daleko w przyszłość. Daje odbiorcy bezmiar wrażeń estetycznych oraz wiele możliwości interpretacyjnych”.

Wystawie towarzyszyć będzie katalog.

Kuratorzy:

dr hab. Magdalena Wosik, prof. ASP (ASPWr)
dr Jakub Maciej Łubocki (MNWr)

Artystki, artyści i zespoły autorskie:
Monika Aleksandrowicz, Ioannis Anastasiou i Majka Dokudowicz, Maciej Barański, Barbara Bergner-Kaczmarek, Kornelia Biały, Dominika Bobulska, Mira Boczniowicz, Małgorzata Buczek-Śledzińska, Barbara Bugdol, Ewa Burda, Zoja Chmielewska, Stanisław Cholewa, Magdalena Chomiak, Danuta Dąbrowska, Tomasz Dobiszewski, Jakub Dziewit, Oskar Francuz, Teresa B. Frodyma, Kalina Georgiczuk, Agata Gromada, Zuzanna Gruszczyńska, Alicja Habisiak-Matczak, Aleksandra Janik, Justyna Jędrysek, Eugeniusz Józefowski, Anna Juchnowicz, Michalina Jurczyk, Alina Kalczyńska, Anna Karasińska, Igor Kociński, Agata Kosmacz, Karolina Koterwas, Mikhalina Krautsevich, Jakub Kwiatkowski, Sabina Labud, Ewa Latkowska-Żychska, Michał Leśniak, Maciej Linttner, Marek Łątkowski, Wiktoria Łukaszewicz, Agnieszka Łukaszewska, Aleksandra Marzęta, Maria Matyja-Rozpara, Joanna Miler, Julita Mośko, Barbara Mydlak i Yann Deval, Maja Myszkowiak, Małgorzata Malwina Niespodziewana, Radosław Nowakowski, Maja Owczarz, Gaba Palicka, Joanna Paljocha, Piotr Pandyra, Dorota Pietrzyk, Arek Potasiński, Seweryn Puchała, Ewa Rosiek-Buszko, Jolanta Rudzka-Habisiak, Aleksandra Sacha, The Self Preservation Society (Mira Boczniowicz i Dariusz J. Gorski), Zofia Siwy, Magdalena Soboń, Małgorzata Stachurska, Devon Stackonis, Edyta Stajniak, Joanna Stawowy, Anna Stąporek, Wawrzyniec Strzemieczny, Karolina Szafran-Kamrowska, Krystyna Szczepaniak, Aleksandra Szlęk, Wera Śliwowska, Joanna Tyborowska, Joanna Wiszniewska-Domańska, Małgorzata Wołoszczuk, Brygida Wróbel-Kulik, Katarzyna Zimna, Zizia (Izabela Rosińska), Katarzyna Zolich, Kateryna Zubakhina, Karolina Żelaznowska, Magdalena Żmijowska