Układ stoicki

Kluczem do zrozumienia tytułowego ,,Układu stoickiego" jest chłodna i niewzruszona analiza rzeźbiarskiego gestu, który wydobywa pozornie lekki ładunek narracyjny. W istocie, mamy do czynienia z bezkompromisową i poetycką zarazem, tęsknotą za rzeźbą totalną.  Poruszającą Senekę, Chryzypa z Soloi, Epikteta, Zenona z Kition oraz Marka Aureliusza. Rzeźbę, której wewnętrzna równowaga wynika z niezależności od czynników zewnętrznych, a postępowanie w harmonii z naturą jest kwestią równie oczywistą co panowanie nad emocjami.

W dobie wszechobecnych, estetycznych płycizn, ,,Układ stoicki" Angeliki Tamkun, jawi się jako działanie przede wszystkim uczciwe. Wspominając o kluczu do zrozumienia wizualnej ekspresji, z pomocą może przyjść przykład niemalże namacalny. 

John Milton pisał bowiem w ,,Raju utraconym" :

,,Gdyż pojmowanie przestało już władać,

A wola słuchać swej mądrości; razem

Sługami stali się żądzy zmysłowej,

Która z dna wyszła i opanowała

Rządzący rozum, posłuch nakazując."

Święty Augustyn wskazywał z kolei:

,,Do występków, zbrodni i tylu niesprawiedliwości

policzyć jeszcze należy grzechy doskonalących się, które

chociaż ganimy z powodu uchylenia się od wzoru dosko-

nałości, chwalimy jednak z powodu nadziei przyszłego

owocu, jak na widok zieleniącego pola, cieszymy się 

nadzieją przyszłego żniwa."

Platon w swym dziele ,,Państwo", wyjaśniał jednak:

,,- Więc ja to i przed chwilą zamierzałem powiedzieć, że jedne spostrzeżenia

przyzywają myśl, a inne tego nie robią, i określiłem jako przyzywające te, które 

do zmysłów wpadają wraz ze swymi przeciwieństwami, a które tego nie robią,

te nie budzą rozumu."

Wszystkich powyższych, w kontekście ,,Układu stoickiego" być może, nieco przygasza Louis-Ferdinand Celine  w ,,Podróży do kresu nocy", a który pisał:

,,W tym świetle, w samo południe, w miejscu gdzie staliśmy,

wszystko stawało się różowe wokół nas, a rozpadające się ka-

mienie wznosiły się ku niebu wzdłuż kościoła, tak jakby jeden

po drugim, po kolei, przygotowywały się do tego, aby rozpły-

nąć się w powietrzu."

W dobie ekstremalnej dynamiki zdarzeń, a jak twierdzą niektórzy ,,na progu zmian cywilizacyjnych", ,,wizualny stoicyzm" może egzystować jako przysłowiowa recepta na estetyczne i ideowe rezedrganie. Być może bowiem, wystarczy nie podążać za modą, nie ulegać wpływom, odrzucać koniunkturę, a kierować się jedynie prozaiczną, przestrzenną przyzwoitością.

Wystawa Rzeźby Angeliki Tamkun

Galeria Foucaulta, Centrum Nowych Technologii, Politechnika Śląska w Gliwicach

Kurator: Marek Ruszkiewicz

Czas trwania wystawy: 25.11.2025 - 03.02.2026

Angelika Tamkun - Tworzy rzeźby, rysunki i instalacje site-specific, badając subtelną relację między człowiekiem a obiektem oraz eksplorując, jak obecność, przestrzeń i czas kształtują doświadczenie formy. Inspiracją są dla niej natura i filozofia Wschodu, w której odnajduje równowagę między pustką a wypełnieniem.

Ukończyła Liceum Plastyczne im. E. Mendelsohna w Olsztynie, a w 2023 roku obroniła dyplom magisterski na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu. Pochodzi z Lidzbarka Warmińskiego.

 _{J. Milton, Raj utracony, Wydawnictwo Literackie, Kraków-Wrocław 1986, s. 239.}

_{św.  Augustyn, Wyznania, Dressler Dublin, Warszawa 2023, s. 67.}

_{Platon, Państwo, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2018, s. 313.}

_{L.F. Celine, Podróż do kresu nocy, Czuły Barbarzyńca, Warszawa 2013, s. 422.}